بررسی فیلم Tahrir: Liberation Square (تحریر: میدان آزادی)

کارگردان : Stefano Savona

نویسنده : Stefano Savona

خلاصه داستان :

-

«تحریر: میدان آزادی» فیلمی است از داستان شکلگیری جنبشی یکصدا در فیس بوک تا جنگ با سنگ. تاریخچه ای است از امید، ترس، یاس، خشم، غرور، سرافرازی و شرح وقایع از دو هفته هیجان انگیز در تاریخ مصر مدرن که توسط قهرمانانشان به وقوع پیوست. بیست و پنجم ژانویه 2011، نوها، احمد و السید به همراه هزاران شهروند مصری دیگر درگیر جنبش گسترده و اعتراضات خیابانی برای به دست آوردن آزادی سیاسی شدند. «تحریر: میدان آزادی» روایت روزها و شب ها بی خوابی این جوانان و قهرمانان تا تسلیم فرعون شکست خورده است.

مستند «التحریر:میدان آزادی» اولین نمایش رسمی خود را شش ماه قبل یعنی در جشنواره فیلم لوکارنو در سوییس تجربه کرد و این فیلم در قیاس با دیگر فیلم ها بازار داغی را تجربه کرد و در جشنواره های بسیاری از جمله جشنواره فیلم نیویورک پذیرفته شد.

این فیلم وقایع روزهایی را ضبط کرد که عواقبش برای مصری ها و بقیه دنیا هنوز ناشناخته بود و با نفوذ به گردهمایی های تاریخی مصر، هیجان و شک و تردید در این اقدامات مصری ها را به خوبی نشان داد. استفانو ساوونا کارگردان فیلم از بعضی جهات قصد دارد تا با این شرح واقعه مخاطب را پرت کند میان جمعیت و غوغاهای آنها در مصر. جمعیتی که اطلاعاتشان باید هر لحظه به روز شود مثلاً این که آیا حسنی مبارک آدم هایش را برای کشتن افراد میفرستد؟ آیا استعفا داده است و از این قبیل اطلاعات که باید به هر قیمتی به دست آورند و البته اغلب به وسیله تلفن همراه به آن چه می خواهند می رسند.

این انقلاب مدرن در فیس بوک هم دنبال می شد و به طور دائم مردم در حمایت از انقلاب مصر نقل قول های مختلفی به اشتراک می گذاشتند، آن هم نه فقط به نقل از شاعر تونسی ابوالقاسم الشابی بلکه همچنین عبارات انگلیسی هم به کار می بردند مثل همان مثل معروف که نابرده رنج، گنج میسر نمی شود.

امیدها و خشم های فردی حالا هم آواز شده اند و فیلم در میان همه گروه ها با هر نوع عقیده ای در چرخش است، گروه هایی که بر سر مسائل قانونی جدال دارند یا تاثیرات مذهبی و واکنش های ساده را دنبال می کنند و با همه این اوصاف می بینیم که مرد جوانی با شال رنگی تبدیل به یک مفسر غیر رسمی می شود و یک مرد محترم مسن آزادی کامل می یابد تا یک سخنرانی در مورد دوره جوانی و ضرورت تغییر ارائه دهد. التحریر یک تصویر گروهی است.

ساوونا که در رشته های باستان شناسی و انسان شناسی تحصیل کرده است، در فیلم خود بر همصدایی و ریتم یکسان غریبه هایی تاکید می کند که حالا برای هدفی مشترک گرد هم آمده اند و با وسواس حتی بر کلماتی که برای صدا کردن هم و جواب دادن به هم به کار می برند یا اوقاتی را که به تماشا کردن و صبر کردن می گذرانند، تاکید می کند.

مفاهیمی چون ایده آلیسم، غرور و همبستگی با گذشت روزها و شب ها به پیروزی می رسند. حال و هوا و سبک ارائه مستند آگاهانه انتخاب شده است و در مقایسه با مستند کوتاه شبکه HBO با نام «در میدان تحریر» که با صحنه های وحشتناک شکنجه آغاز می شود یا در قیاس با فیلم «تحریر 2011» که به تحلیل و کشف وقایع می پردازد، این مستند دارای فیلمبرداری صمیمانه و اجتماعی و زنده در شب با دوربین HD است که حس در لحظه بودن را در مخاطب تقویت می کند.

میدان که به ندرت آن را ترک می کنیم صراحتاً یک صحنه نمایش است، اما باید گفت که استعداد های ساوونا به عنوان یک نمایشنامه نویس بسیار متنوع است.

او به کمک همان مواد خامی که در اختیار داشته دیدگاه های خود را با ظرافت در این مستند برجسته جاسازی می کند و اتفاقی را که به صورت گسترده توسط رسانه های دیگر پوشش داده شده است، از دریچه ای دیگر باز می کند. اما می توان گفت که او به سادگی و وضوح فردی رومانتیک گراست و صحنه آخر فیلمش این مساله را تصدیق می کند. صحنه ای که در آن شکنندگی این جریان در مصر را نشان می دهد و با وجود آن که سرنوشت مصر هنوز هم در ابهام است، فیلم او که حتی قبلتر و ذر خین اتفاقات فیلبرداری شده، به وضوح گزنده و تلخ است.

مترجم: شبنم سیدمجیدی

منبع : نقد فارسی