نقد و بررسی فیلم Wreck-It Ralph (راف کار خراب کن)

کارگردان: Rich Moore

نویسنده : Phil Johnston

بازیگران: John C. Reilly, Jack McBrayer , Jane Lynch

خلاصه داستان :

تنها نوجوان درون من که به بازی های ویدئویی معتاد بود نیست که انیمیشین جدید دیزنی، «راف خراب کار/Wreck-It Ralph» را ستایش می کند. محوریت این اثر بر روی ماجراهای یک شخصیت گردن کلفت و دوست داشتنی از درون بازی های ویدئویی است و میزان حساسیت ویرانگرانه ی فیلم و ترکیب احساس زمان قدیم و جدید فیلم از نکات فوق العاده ی آن به شمار می روند.

موجودات انیمیشنی عجیب و غریب سه بعدی این فیلم به سبک بازی های ویدئویی arcade دهه ی 80 میلادی رنگ آمیزی شده اند، در عین حال تمایلات خرابکارانه ی ضدقهرمان داستان او را وا می دارند تا در یک برنامه فوق العاده جدید برای ترک عادات بد خود شرکت کند.

«جان سی.ریلی/John C. Reilly»، «سارا سیلورمن/Sarah Silverman»، «جین لینچ/Jane Lynch» و «جک مک برایر/Jack McBrayer» صداپیشگی گروه آشوبگری را بر عهده دارند که قرار است یک arcade به خصوص در capital fashion را به هم بریزد. گرچه فیلم از لحاظ نظری در زمان حال می گذارد، تمامی جزئیات آن دوران نه چندان دوری را به یاد می آورد که کودکان می توانستند با یک سکه ی یک سنتی زمان زیادی را صرف بازی های کامپیوتری کنند و arcade هنوز برای گروه نوجوان، تفریح جذاب و تازه ای به شمار می رفت.

با شباهت کمی به فیلم «ترون/ Tron» محصول 1982، این فیلم هم بیشتر درون خود دنیای بازی های ویدئویی می گذرد. هنگامی که بچه های بیرون بازی شخصیت های خوب و بد مختلف بازی ها را حرکت نمی دهند، آنها زندگی عادی خودشان را دارند. فیلم در استفاده از نسبت دادن ذهنی ما که در این دنیا همه چیز به چیزهای دیگر مرتبط است فوق العاده هوشمندانه عمل می کند. تصویر کردن ناامیدی ویران کننده ی یک کودک هنگامی که بازی ویدئویی هنگ کرده و درست عمل نمی کند لحظه ای دیدنی و تاریخی را خلق می کند.

اما « راف خراب کار» بی آنکه بیش از حد سنگین و سخت فهم شود، کمی بیشتر به عمق ماجرا می پردازد. این فیلم درباره ی راه هایی که دنیای الکترونیکی روابط انسانی را از نو تعریف کرده اند سخن می گوید؛ انزوایی که میتواند از آن نشأت بگیرد، تلقین کردن طبقه بندی میان برنده گان و بازنده گان و آن تعریف و تمجیدات اجتماعی که وقتی کسی در مقابل آن مقاومت می کند معلوم می شود به شدت شکننده و پوچ است.

بازی های را که الهام بخش « راف خراب کار» بوده اند، در نظر بگیرید. بخش اکشن بازی در سه قسمت و هر کدام با سبک تصویری و پیش زمینه ی فرهنگی خاص خود تغییر می کند. داستان از بازی محل زندگی راف (با صدا پیشگی ریلی) آغاز می شود که یک بازی ساده به اسم «فلیکس همه کاره ی کوچک/ Fix-It Felix Jr.» است. محتوای داستان بر اساس مهارت های خرابکارانه ی گردن کلفت بازی (راف) و چکش جادویی فلیکس (با صداپیشگی مک برایر) که خرابی ها را درست می کند شکل می گیرد. حتی طراحی شخصیت ها مربوط به طبقه ی کارگر است، راف هیکل بزرگی دارد و فلیکس با اینکه کوچک اندام تر است به همان اندازه کار راه انداز است.

کمی آن سو تر، با دنیای بازی جنگی «وظیفه ی قهرمان/Hero's Duty» روبرو می شویم که یک بازی به شدت خشن با سبکی جدید و با کیفیت است. اینجا اندام همه ی شخصیت ها سفت و سخت است، به خصوص گروهبان کالهون (با صدا پیشگی لینچ) که سرباز زن نحیف و به شدت سخت کوش و سختگیری است که تا به حال جز با مردانی که قصد داشته به آنها دستور بدهد، با مرد دیگری آشنا نشده است.

بعد از آن به قسمت جذاب فیلم می رسیم، بازی «به دنبال شکر/Sugar Rush» که سبک آن کمکی تحت تأثیر انیمه/ انیمیشن های ژاپنی است. محیط این بازی یک گاری فانتزی است که از شکلات ها و شیرینی های دهان آب انداز ساخته شده که آنقدر اغوا کننده هستند که باعث دندان درد می شوند. اینجا یک مانع پرشور و کوچک به نام ونلوپ ون شوویتز زندگی می کند (او را به عنوان نسخه ی کامپیوتری یک نقص شخصیتی در نظر بگیرید) که سیلورمن با تمام وجود در صداپیشگی او مهارت به خرج می دهد. ونلوپ می خواهد بتواند در یک رقابت قهرمانی شرکت کند، اما بازی اجازه نمی دهد موانع وارد این رقابت بشوند و یک گروه دختر بدجنس هم آن دور و بر هستند تا زندگی او را سخت تر کنند.

ونلوپ در بدترین زمان ممکن به شیطنت های خود ادامه می دهد و تصویرش پیکسل پیکسل و شطرنجی می شود (وقتی این اتفاق روی صفحه ی نمایش لپ تاپ تان بیفتد دیوانه کننده است اما اینجا راه نبوغ آمیزی برای هیجان دادن به داستان به شمار می رود). او در تلاش های خود برای تغییر موقعیت اش در بازی، در یک قدمی به یاری گرفتن راف و ایجاد یک دوستی شکننده میان خودشان قرار دارد. آزمودن پیوند میان آن دو به شکل گیری وقایع فیلم خیلی کمک می کند، اما کمی زمان می برد تا راف به آنجا برسد.

سفر راف آغاز می شود، مانند بسیاری از سفرهای دیگر این روزگار، و در یک جلسه ی گروهی برای روحیه بخشی که با شخصیت های منفی دیگر بازی های arcade برگزار می شود، کمی احساس جستجوی خود واقعی به او دست می دهد. بعد از گذراندن 30 سال در نسخه های دموی بازی ها، افکار جدیدی به ذهن او می رسند و به شک افتاده است. خراب کردن تنها کار روزانه ی اوست، اما شب ها راف هنوز بیدار است و از بیرون به درون وجود خود می نگرد. او احساس می کند نقشی اشتباه به او داده اند و دیگران در فهمیدن او دچار سوءتفاهم شده اند.

بنابراین راهی بازی ای می شود که بتواند برنده شود، و مدال طلایی وجود داشته باشد که بتواند مدعی آن باشد. راف مطمئن است که این تنها کلید برای پذیرفته شدن در زادگاه اصلی اش است. سرکشی و یاغی گری راف باعث می شود فلیکس و گروهبان کالهون درگیر تعقیب و گریزی آتشین بشوند و حسابی به جنب و جوش بیفتند. البته این صفت آتشین برای رابطه ی غافلگیر کننده میان آن دو نیز قابل استفاده است!

برای خلق دنیای راف، توجه فوق العاده ای به جزئیات شده است، هم از نظر ظاهری و طراحی و هم مفهومی. مثلاً به سیستم حمل و نقلی که درون کابل های الکتریکی جریان دارد توجه کنید، نه تنها به نظر جالب و سرگرم کننده است، بلکه اجازه می دهد شخصیت ها از قالب اولیه ی خود خارج شوند. و چه کسی است که هر از گاهی به چنین کاری نیاز نداشته باشد؟ پایگاه مرکزی بازی/ Game Central Station- که فوق العاده با شکوه و با جزئیات تصویر شده - راه ورود به درون دنیای بازی های arcade است. قطعاً این پایگاه، اشاراتی به یکی از بخش های خاص آکادمی هنرهای زیبای نیویورک سیتی دارد و این تنها یکی از چندین کنایه ی تصویری به شدت جذاب فیلم است.

ترس همیشه پابرجایی که در دل این عناصر بازی جای دارد این است که یک باگ/خطای کامپیوتری سیستم آنها را به هم بریزد، ترسی که خیلی زود به تهدیدی برای به وقوع پیوستن تبدیل می شود. از طریق باگ هجوم آورنده و روش گسترش آن به فضای داخلی کامپیوتری شده ی بازی هاست که انیماتور ها فرصت لازم برای نشان دادن قابلیت های خود را به دست می آورند.

با وجود طیف های مختلف تصویری انیمیشن « راف خراب کار» که ذهن آدمی را به چالش می کشند، عمده دارایی و ارزش فیلم در انسانیت آن است. «ریچ مور/Rich Moore» که این اولین تجربه ی کارگردانی انیمیشن بلند سینمایی اش به شمار می رود، در هیچ یک از لحظات این فیلم پر جنب و جوش، چیزی را از قلم نمی اندازد. انگار آن ده سالی که در ساخت مجموعه ی «خانواده ی سیمپسون/ The Simpsons» سپری کرده، به او کمک کرده است.

فیلمنامه نویسان اثر «فیل جانستون/Phil Johnston» - که اولین اثر سینماایی اش فیلم کمدی « Cedar Rapids» بود- به همراهی «جنیفر لی/Jennifer Lee» که این اولین تجربه ی سینمایی اش است، به هیچ وجه گوشه ای از عناصر داستان اصلی را برای ایجاد یک موقعیت خنده دار قربانی نمی کنند. این تصمیم فضایی ایجاد می کند تا ریلی و سیلورمن بتوانند هنگام صداپیشگی بداهه گویی هایی هم در زمینه ی طنز داستان انجام بدهند که بی نظیر انجام شده و بار اعظم طنز فیلم هم بر عهده ی آنهاست.

« راف خراب کار» در مقایسه با سایر آثاری که نام دیزنی را به دوش می کشند، از نظر فرهنگی بار بیشتری دارد و با نشاط تر است. این انیمیشن با هنرمندی تمام ترکیبی ایجاد کرده که به خوبی موفق می شود همانطور که تحسین مخاطبان بزرگسال را برمی انگیزد، کودکان را نیز به خنده های نخودی بی اندازد. شاید حضور «جان لستر/John Lasseter» از کمپانی پیکسار در گروه گرداننده ی استودیوی انیمیشن سازی دلیل اصلی باشد و شاید هم بچه های تازه واردی در منطقه ی فیلمسازی ساکن شده باشند، در هر صورت این فیلم مانند یک نسیم تازه و خنک قرن 21 امی بر چهره ی تماشاگر می وزد و او را سر حال می آورد.

منبع : سایت نقد فارسی

مترجم: الهام بای