نقد و بررسی 2014: Goodbye to Language 3D (خداحافظی با زبان)

کارگردان : Jean-Luc Godard

نویسنده : Jean-Luc Godard

بازیگران : Héloise Godet, Kamel Abdeli, Richard Chevallier

خلاصه داستان : یک زن متاهل و مردی مجرد آشنا می‌شوند، عاشق می‌شوند، اختلاف پیدا می‌کنند، بحث بالا می‌گیرد. سگی در شهر و بیرون شهر پرسه می‌زند، فصلها می‌گذرند، زن و مرد دوباره هم را می‌بینند، ...

یک سگ، یک زوج غالبا برهنه، یک کشتی درحال پهلو گرفتن، به صورت سه بعدی درجلوی چشمتان. قطعه‌ای از بتهوون، خون در کف وان حمام، یک تلوزیون بزرگ، نقل قول‌های ادبی، چیزهای زیادی درباره هیتلر، خودروهایی در جاده‌های برفی، قطعه‌ای از شوئنبرگ، چند جلد کتاب، خودکاری در حال انداختن خط، زوجی درحال صحبت و مردی با سر و صدا در حال مدفوع کردن. "من اینجا هستم تا به شما بگویم نه. و بمیرم."

چیدن تکه‌های این چنینی و دیگر تکه‌های تصویر، صدا، موسیقی و کلمات در کنار هم و تشکیل تصویری که در ظاهر نشانی از یک تصویر منطقی ندارد و صدای چیده شدنشان در کنار هم (احتمالا عمدا) آزار دهنده است، کار گدار در سن ۸۳ سالگی است؛ آخرین شیر بازمانده از سلسله موج نوی فرانسه که هنوز روی پا ایستاده است. هنوز می‌شود او را در فیلمش تشخیص داد؛ اما مسلما در قصد و دغدغه‌هایش نسبت به آخرین اثرش یعنی «فیلم سوسیالیسم/Film Socialisme»، که برای اولین بار در سال ۲۰۱۰ در جشنواره کن نمایش داده شد، از انسجام کمتری برخوردار است. از زمانی که گدار جایزه‌ی اسکار افتخاری‌اش را برد به وضوح از جنبشش کاسته شده و آرام و کم تلاش در حال ادامه راه است.

بیش ازچند لحظه طول نمی‌کشد بفهمیم چه کسی پشت دوربین «خداحافظی با زبان» است. عناوین برجسته و ناگهانی به صورت سه بعدی که گاه روی هم می‌افتند، موسیقی بسیاربلند که ناگهان مانند صدای انفجار پدید می‌آید و به همان سرعت قطع می‌شود، کتاب‌های نویسندگان شهیری مثل پاوند و داستایفسکی جلب توجه می‌کنند، کلیپ‌هایی از بازی جین آرتور و میریام هاپکینز ظاهر می‌شوند، مجموعه سه‌تایی لورد بیرُن، پِرسی شِلی و مَری شِلی (نویسنده ی فرانکشتاین و همسر پرسی شلی)، ناگهان در لباس اوایل قرن ۱۹ ظاهر می‌شوند و به دنبال آن در نهایت تصاویر بی‌شماری از یک سگ نشان داده می‌شود. اگر این واقعا آخرین اثر گدار باشد، بدانید که آخرین تصویر در فیلمهای او تصویر یک سگ است.

با صداهای خارج از تصویر از سوی تعداد زیادی بازیگر، چه آنها که در فیلم می‌آیند وچه آنها که نمی‌آیند، همراه با صدای خود فیلمساز، همهمه‌های گاه و بیگاهی (که در مقایسه با استانداردهای قدیمی گدار جذاب نیستند) به گوش می‌خورد، پیرامون اینکه هیتلر به هرچه وعده داده بود عمل کرد و اینکه جامعه اکنون با دولت در جنگ است. اما طبق معمول، همه اینها تنها تکه‌هایی از افکار است و چیزی پرداخت نمی شود و برداشت معنی از این تکه‌های پراکنده‌ی به هم متصل تنها بر عهده گروه کوچک طرفداران سرسخت گدار باقی می‌ماند. با این حال آنچه کماکان گویا و روشن باقی مانده است، اشتیاق تحلیل نرفته گدار برای نمایش بازیگران زن جوان و زیبا به صورت عریان و با تاکیدی همیشگی بر باسن آن‌ها است.

برخی جنبه‌های فنی کار، به طور خاص برخی جلوه‌های عمدی تار شدن صفحه و قطعی ناگهانی صدا این ترس مقطعی را ایجاد می‌کند که نکند تجهیزات فیلمبرداری دچار مشکل شده اند. نماهای خاصی که دوربین در فاصله بسیار نزدیک اشیاء را نمایش می‌دهد نیز بسیار آزاردهنده اند و تحمل آنها سخت است؛ اما واضح است که گدار به شدت جذب فناوری سه بعدی شده است، کما اینکه سال گذشته اپیسود «سه فاجعه/The Three Distasters» در فیلم چند اپیسودی «3x3D» و امسال نیز اپیسودی در مستند چند اپیسودی «پلهای سارایوو/The Bridges of Sarajavo» را به صورت سه بعدی ساخته بود، که در خارج از مسابقه کن امسال نمایش ویژه‌ای داشت.

منبع: سایت نقد فارسی

مترجم: محمد رضا سیلاوی