دانلود و بررسی فیلم Back to the Future (بازگشت به آینده)

کارگردان :Robert Zemeckis

نویسنده : Robert Zemeckis

بازیگران: Michael J. Fox, Christopher Lloyd ,Lea Thompson

جوایز :

برنده اسکار:

بهترین صداگذاری

نامزد اسکار:

بهترین صدا برداری، بهترین موسیقی متن، بهترین فیلمنامه

خلاصه داستان:

خلاصه داستان :

هیل ولی، سال 1985. «مارتی مک فلای» جوان (فاکس) نزد «دکرت امت براون» (لوید)، مخترع دیوانه، می رود که می خواهد ماشین زمانی را که ساخته، آزمایش کند. ماشین زمان به کار می افتد، ولی «براون» با رگبار مسلسل چند تروریست لیبیایی کشته می شود. «مارتی» نیز با ماشین زمان فرار می کند و به 1955 می رود..

DOWNLOAD FILM

دهه های 80 و 90 مصادف است با حضور پررنگ تر ژانر افسانه -علمی در سینما امریکا و پدید آمدن نمونه های ممتازی دراین ژانر .آثاری نظیر بلید رانر،بیگانه، نابودگرو ... یکی از علل بارز موفقیت این ژانر در سینمای آمریکا محبوبیت آن نزد مخاطبان عام وخاص است.

نخبه گرایان سینمای آمریکا همتایان انگلیسی شان که نگاه تحقیرآمیزی به این ژانر دارند اعتبار زیادی بریا آن قایل اند. از طرف دیگر سینمای آمریکا همواره در ارائه تازه ترین روشها در عرصه فناوری جلوه های ویژه پیشگام بوده است. به همین دلیل ، فیلمنامه نویسان آثار افسانه- علمی در آفرینش پیرنگهای بدیع و غریب و گسترش افق تخیل تا مرزهای نامحدود بادست باز عمل کرده اند.

دهه ی 1980 آغاز نگاه نوستالژیک هالیوود به دهه های 1950 و 1960 یا به تعبیری به سینمای آن دو دهه است. بازگشت به آینده با نام کنایه آمیزش و با نشان دادن این نکته که آینده صرفا به لحاظ فیزیکی متأخر بر گذشته است، این نگاه نوستالژیک و ستایش آمیز نسبت به گذشته را تشدید می کند. دو دنباله ی فیلم هم به کارگردانی خود زمکیس روی پرده آمدند.

رابرت زمكیس و باب گیل در 1980 پیش‌نویس اولیه بازگشت به آینده را نوشتند اما هیچ تهیه‌كننده‌ای به آن علاقه‌ای نشان نداد. یكی از تهیه‌كننده‌های ارشد به زمكیس گفت: «فیلم‌های سفر زمانی پول‌ساز نیستند و هرگز جواب نخواهند داد.» ممكن است مارتی مك‌فلای پاسخ داده باشد: «جدی؟ خب، پس تاریخ عوض خواهد شد.» در واقعیت، فیلم‌های سفر زمانی بسیار پول‌ساز شدند. دلایل این موفقیت پیچیده است اما مطمئناً بخشی به این برمی‌گردد كه این فیلم‌ها با نشان دادن فرهنگ ما كه با تجربه پست‌مدرنیستی از تاریخ و زمان ادغام می‌شد، به روان مخاطبان نفوذ كردند… و البته پایان خوش هم داشتند.

سه گانه «بازگشت به آینده»

قسمت اول (1985): مارتی مک فلای (مایکل جی فاکس) و دکتر امت براون (کریستوفر لوید) با وجود تفاوت سنی، دوستان خوبی هستند. دکتر براون نابغه، دستگاهی به نام ماشین زمان اختراع می‌کند و مارتی به سرش می‌زند که آن را امتحان کند. او به سال 1955 برمی‌گردد. این فیلم باعث شد تا زمه کیس در‌ هالیوود سری میان سر‌ها در بیاورد.

دکتر امت براون دانشمند عجیب و غریبی است که از یک اتومبیل دلوریان یک ماشین زمان ساخته که با آن به گذشته و آینده سفر می کند ودرگیر ماجراهای گوناگون می شود(سفرکردن در زمان همیشه یکی از مهم ترین آرزوهای انسان بوده که هنوز به تحقق نرسیده و فقط در) داستان ها و فیلم های علمی تخیلی دیده می شود.

قسمت دوم (1989): مارتی پس از سفر به 2015، حالا باید باز هم به 1955 باز گردد تا ضمن عدم تداخل با سفر اولش از وقوع حوادث فاجعه بار 1985 جلوگیری کند. بهره‌گیری از تکنیک‌های رایانه ای برای خلق جلوه‌های ویژه ای مثل CGI (computer-generated image) تازه از همان سال‌ها بود که آغاز شد اما زمه کیس که هنوز به نتیجه کار اعتماد نداشت، از ترفند‌های قدیمی استفاده کرد. مهم‌ترین ضعف فیلم، فیلم نامه ای است که ضرباهنگ درستی ندارد و رفت و برگشت‌های زمانی عملا خارج از کنترل نویسنده و به دلخواه جذابیت‌های بصری است.

قسمت سوم (1990): دکتر براون که به 1885 سفر کرده و اوقات خوشی را می‌گذراند گاف می‌دهد و مد داگ (آدم بد فیلم) را از خود می‌رنجاند. مد داگ به او پیغام می‌دهد که هرجا او را ببیند خواهد کشت. این جاست که مارتی برای نجات دوستش به گذشته سفر می‌کند اما تماشاگران فیلم را مثل دو بخش قبلی نپسندیدند و بدین ترتیب پایان سه‌گانه دیگری در تاریخ سینما رقم خورد.

شخصیت ماندگار: دکتر امت براون (Emmet Brown) در بازگشت به آینده (Back to the Future) دانشمند نابغه‌ی شوریده‌ای است که برای درک بهتر جهان، یک ماشین زمان می‌سازد. مارتی مک فلای (Marty Mc Fly) دوست وی نیز در این سفرها، همراه اوست.

بسیاری از روش‌های نوین در به کارگیری ابزارهای دیجیتال در سینما، برای نخستین‌بار توسط کارگردانی به کار گرفته شد که یکی از صمیمی‌ترین دوستان استیون اسپیلبرگ است. رابرت زمه‌کیس، بارها با آزمون و خطاهای شگفت‌انگیزش، نشان‌داده که هراسی از روبه‌رو شدن با چالش‌های جدید ندارد و درست به مانند کودکی کنجکاو در جست‌وجوی راه‌های جدید برای به تصویر‌کشیدن رؤیاهای خود بر پرده نقره‌ای سینما است. بسیاری از علاقه‌مندان قدیمی‌تر سینما، زمه‌کیس را با سه‌گانه خاطره‌انگیز «بازگشت به آینده» می‌شناسند. زمه‌کیس با ساخت این سه‌گانه، با امکاناتی بسیار محدودتر از زمان حاضر، توانایی‌های خود را در به کارگیری جلوه‌های ویژه برای روایت داستان و از طرفی ساخت فیلم‌های پرفروش و پرمخاطب، به رخ کشید.

منبع: هفته نامه همشهری جوان/ شماره 236

نویسنده: علی عامری

تلفیق مناسب عناصر افسانه - علمی و کمدی رمانتیک

فیلمنامه بازگشت به آینده- که قسمتهای دوم و سوم آن نیز ساخته شده است-را باب گیل و رابرت زمکیس(با استعدادترین دست پرورده استیون اسپیلبرگ) نوشته اند. البته فیلمنامه های دو قسمت بعدی توسط باب گیل نوشته شده او زمکیس کارگردانی آنها را به عهده داشته است. نویسندگان در پیرنگ ساده و جذاب بازگشت به آینده، با یک تیر دو نشان می زنند.که هردو در جلب نظر بیننده ، خصوصاً بیننده آمریکایی تأثیر فراوانی دارد:اول، مخاطب را به سال 1955 (دهه مورد علاقه آمریکاییها) می برند و با تکیه بر جنبه های طنز آمیز فرهنگ عامه، محور اصلی کمدی فیلم را فراهم می کنند. دوم ،نوجوانی را از سال 1985 به آن دهه برده و تضادهایی را نشان می دهند که به وجه دیگری از کشمکش روایی و افزایش تعلیق در فیلمنامه می انجامد. اصولاً در ژانر افسانه -علمی سفر درزمان- به عنوان وسیله ای برای بررسی تضادهای انسانی واجتماعی -کاربرد روایی دارد. این پدیده در رمانها و فیلمهای افسانه -علمی سفر در زمان،برخوردهای عجیب و کشمکشهای نامتعارف مضمون تازه ای نیست،ولی موردی که به فیلمنامه بازگشت به آینده طراوت وجذابی خاصی می دهد، تلفین عناصر افسانه - علمی با وجه کمدی آن است ، وجهی که با حسی نوستالژیک نسبت به دهه 50 و مظاهر آن درمی آمیزد. دوران کمدی رمانتیکهای درخشانی مانند تعطیلات رمی(ویلیام وایلر، 1953)،سابرینا(بیلی وایلدر،1954) و...

گره روایی فیلمنامه واضح و ساده است: مارتی مک فلای باید در سفر به گذشته شرایطی را فراهم آورد که پدر و مادرش با هم آشنا شوند، وگرنه موجودیت خودش به خطر می افتد! او به پروفسور یراون می گوید:«اگه با هم ملاقات نکنن، عاشق هم نمی شن،اگه عاشق هم نشن، ازدواج نمی کنن وبچه دار نمی شن.» در واقع نقطه عطف اول فیلمنامه ، حمله مردان مسلح و پرتاب شدن مارتی به دهه 50 با اتومبیل دلورین او را درگیر کشمکشهایی فراتر از ظرفیت نوجوانی در دهه 80 می کند. مارتی باید کاری کند تا پدرش بر ضعفهای شخصیتی خود پیروی شود. با لورین ازدواج کند، به نویسنده ای موفق تبدیل شود و بنیان خانواده مک فلای را پایه ریزی کند. از طرفی چون مارتی شاهد مرگ پروفسور براون بوده ، نامه ای برای پیرمرد می گذارد تا او را از سرنوشت محتومش در آینده نجات دهد. خلاصه آن که باید در زمان دخل و تصرف کند، سرنوشت را تغییر دهد و آینده متفاوتی را رقم بزند.

طنز فیلمنامه بازگشت به آینده عمدتاً متکی بر کمدی موقعیت است . برای مثال به این صحنه ها توجه کنید: ماجرای تصادف مارتی هنگامی که به جای جرج با اتومبیل پدر بزرگش (پدر لورین) تصادف می کند، تماشای دایی جویی نوزاد در پشت نرده های تخت واین که مارتی م یداند دایی جویی سالها بعد سر از پشت میله های زندان درخواهد آورد.تلاش مارتی برای آن که مادرش بیش از حد با او صمیمی نشود و یا برخوردهای بیف با جرج و مارتی. البته فیلمنامه همچنین از نوعی طنز کلامی-با اشارات سینمایی- استفاده می کند، مثلاً دریکی از فصلها، مارتی برای وادار کردن جرج به شرکت در مجلس رقص خودش را دارت و یدر ،شوالیه خبیث فیلم جنگهای ستاره ای جا می زند، او به جرج می گوید: تو یک «برخورد نزدیک از نوع سوم» داشته ای.(این سکانس در فیلم بسیار کوتاه شده است).

با نگاهی گذرا می توان دریافت که فیلمنامه بازگشت به آینده بر مبنای داستان. ونه شخصیت بنا شده است. که این نکته با درنظر گرفتن زمینه علمی-تخیلی آن چندان عجیب نیست. به همین دلیل آدمهای فیلم عمدتاً تیپ هستند نه شخصیت. مارتی نمونه یک تین ایجر سرزنده، مثبت و کنجکاو آمریکایی است که طبعاً علاقه او به پروفسور براون، شخصیت عجیب واختراعاتش را توجیه می کند. پروفسور امت براون نمونه تمام عیار یک دانشمند دیوانه و خوب در فیلمهای افسانه -علمی را ارائه می دهد. دراین آثار دانشمند دیوانه یا خوب است یا بد و حضورش نقش مهمی دارد، زیرا در حکم یکی ازعوامل پیش برنده روایت ، حامی قهرمان یا ضد قهرمان دانش وتجهیزات جدیدی را رو می کند که می تواند بر کل روایت تأثیر گذاشته ، مسلط شود وحتی ان را از هم بگسلد.ویژگیهای نابهنجار این تیپها به دلیل مایه های کمدی فیلم برجسته شده است: بیف نمونه بچه قلدر زورگویی است که گوشش ابداً به منطق و رفتار انسانی بدهکار نیست، اما در صحنه رویارویی آخر قافیه را چنان می بازد که عملاً نوکر جرج می شود. پذیرش این موضوع با توجه به منطق کمدی فیلمنامه دشوار نیست. از طرف دیگر ضعف و ناتوانی اغراق آمیز جرج در مقابل زورگوییهای بیف، احساسات خواننده(بیننده) را کاملاًبرمی انگیزد او را درگیر می کند و کشش دراماتیک را تاصحنه رویارویی نهایی این دو به حدقابل توجهی می رساند. درونمایه این کشمکش همان تم معروف آمریکایی، بازیافتن عزت نفس و هویت است که در سینمای آمریکا نمونه های فراوانی دارد ویکی از برجسته ترین مصادیق آن در ریو براوو هاوارد هاکس دیده می شود. دریک مقایسه کلی می توان جرج را نمونه کمدی و البته کمرنگ تر شخصیت دود(دین مارتین) در شاهکار هاکس قلمداد کرد. جرج بالاخره ضد قهرمان را از پا درآورده و به دختر مورد علاقه اش می رسد.

تغییراتی که در فیلمنامه انجام شده و نتیجه اش را در فیلم می بینیم،پروفسور براون را بیش از همه به تیپ نزدیک کرده است.در فیلمنامه ، آشنایی مارتی و براون سکانسی کامل را به خود اختصاص می دهد و اصولاً براون در ابتدا مارتی را تحویل نمی گیرد.(این سکانس در فیلم حذف شده است). پروفسور در فیلم شخصیت پاکیزه و منزهتری دارد. به هیچ وجه برخورد خشنی از طرف او با مارتی و هیچ کس دیگری نمی بینیم.

حذف فصل میهمانی در خانه براون هم این وضع را تشدید کرده است. مجموعه این تغییرات جنبه هایی از شخصیت پروفسور را کمرنگ کرده یا حذف می کند. درعین حال رابطه مارتی و براون در فیلمنامه خوب جفت و جور می شود. شور ونیروی جوانی مارتی و علاقه اش به تغییر دادن چیزهای تغییرناپذیر تنها در کنار و از طریق شخصیت عجیب و غریبی مانند براون میسر می شود. بی اعتنایی مارتی به نظام وقوانین مدرسه و اصول متعارف ، نمایانگر روحیه عصیانگرایانه ای است که او رابه طرف شخصیت نامتعارفی مانند براون می کشاند. به یک معنا سفر مارتی در زمان و عزم او برای غلبه براین زمان -تقدیر و انجام مأموریت معنوی اش به سفر آرتور شاه افسانه ای شباهت می یابد. اگر مارتی را آرتور این ماجرای افسانه -علمی فرض کنیم، طبعاً براون، مرلین -جادوگر مهربان- خواهد بود؛ تنها فردی که می تواند دراین سفر پرماجرا مرشد مارتی باشد و پا به پای او درروند حوادث شرکت کرده و او را راهنمایی کند. حذف یا تعدیل برخی از فصلهای فیلمنامه نهایی عمدتاً برای سرعت دادن به ضرباهنگ فیلم ،کوتاه وفشرده کردن زمان آن انجام شده است. مثلاً در فیلمنامه سکانس ساعتها بعد از چند صفحه می آید که در فیلم در سکانس اول آمده است. به عبارت دیگر شخصیت پردازی تا حدی فدای تقویت کشش دراماتیک وتعلیق در فیلم شده است. به طور کلی معلومات وجزییاتی که درباره آدمهای فیلم ارائه می شود مقتصدانه و درحدی است که برای پیشبرد روایت کفایت می کند. فیلمنامه نویسان با عدم ارائه اطلاعات روانشناسانه عمیق، دست خود را باز گذاشته اند تا سر راست و مستقیم به روند شکل گیری حوادث بپردازند. روندی که به سکانس نفسگیر بازگشت به سال 1985 می انجامد، جایی که گره روایی در اوج کشش و گیرایی باز می شود. از این منظر، فیلمنامه بازگشت به آینده فوق العاده حرفه ای و موفق به نظر می رسد.

نویسنده: علی عامری

منبع: مجله فیلم نگار شماره 8

با سه تن از دست اندركاران فیلم «بازگشت به آینده»؛ رابرت زمه كیس (كارگردان و فیلمنامه نویس فیلم)، باب گیل (یكی از نویسنده های فیلمنامه و تهیه كننده) و استیون اسپیلبرگ (تهیه كننده فیلم) گفت و گو انجام شده است. در این گفت وگو این سه نفر در كنار هم از روند تولید فیلم و اهمیت آن در ژانر علمی- تخیلی و زمان خود گفته اند.

- فیلم «بازگشت به آینده» الهام گرفته از چه چیزی است؟

باب گیل: یك بار كه به ملاقات خانواده ام رفته بودم، سری به زیرزمین خانه شان زدم و مشغول بازرسی اسباب و وسایل آنجا بودم كه ناگهان سالنامه دوره دبیرستان پدرم را پیدا كردم و تازه فهمیدم پدرم آن زمان نماینده كلاس در سال چهارم دبیرستان بود. همان لحظه این فكر به خاطرم رسید كه ای كاش می توانستم به آن دوره ای كه پدرم دبیرستانی بود برمی گشتم و این فكر جرقه ساخت این فیلم را به سر من زد و من به لس آنجلس برگشتم.

رابرت زمه كیس: ما می خواستیم در فیلم مان از ایده ای استفاده كنیم كه تا به حال به ذهن كسی خطور نكرده باشد و به این فكر افتادیم كه موضوع فیلم درباره سفر در زمان باشد و به نظرمان خیلی جالب آمد كه داستان فیلم درباره كودكی باشد كه به سال ها قبل، یعنی به دوره نوجوانی پدر و مادرش سفر می كند.

استیون اسپیلبرگ: به نظرم موضوع فیلم فوق العاده آمد و هنرپیشه هایی كه برای فیلم انتخاب شده بودند كاملاً مطابق با شخصیت های آن بودند

باب گیل: تمام اطلاعات مربوط به موضوع فیلم را خیلی سریع آماده كردیم.

استیون اسپیلبرگ: وقتی افرادی چون باب گیل و رابرت زمه كیس به فكر ساخت فیلمی می افتند به نظر می آید با این ایده های عجیبی كه آنها در ذهن دارند، تنها مایكل جی فاكس و كریستوفر لوید می توانند از پس اجرای شخصیت های فیلم بربیایند.

رابرت زمه كیس: من و باب برای نوشتن فیلمنامه خیلی زحمت كشیدیم و نهایت دقت را در مرتبط كردن موضوعات به هم به كار بردیم. مثلاً موضوع فیلم درباره سفر در زمان بود. خوب حساب كنید ببینید چقدر باید در خصوص نوشتن متن فیلمنامه دقت می كردیم كه واقعاً موضوع آن سفر در زمان به نظر برسد نه سفر در فضا. و از طرف دیگر باید فیلمنامه را به گونه ای می نوشتیم كه نشان بدهد چگونه به طور معجزه آسایی شخصیت فیلم به 100 سال قبل سفر می كند.

استیون اسپیلبرگ: من برخلاف نظر باب گیل و باب زمه كیس با حضور ماشین زمان در فیلم مخالف بودم و به نظرم یك وسیله زمخت و بیخود می آمد ولی در نهایت ماشین زمان ساخته شد و اسم آن را دلوریین گذاشتند. با ظاهر شدن ماشین زمان فیلم یك معنا و مفهوم خالی را به خودش گرفته بود و حالادیگر شخصیت های فیلم می توانستند با آن به هر جا كه می خواهند سفر كنند.

رابرت زمه كیس: خلاصه به هر ترتیبی كه بود ما از ماشین زمان در فیلم مان استفاده كردیم. و زمانی كه این وسیله به گذشته سفر می كرد مردم عامی فكر می كردند این یك جور سفینه فضایی است.

باب گیل: در صحنه هایی از فیلم می بینیم زمانی كه دكتر براون برای اولین بار ماشین زمان را درست می كند ابتدا مارتی سر از كار كاو درنمی آورد ولی بعد كه متوجه می شود قرار است توسط این ماشین پرتاب شود با خودش افسوس می خورد كه حالاكه قرار است این زندگی اش را ترك كند چرا به اندازه كافی از آن لذت نبرد و تصمیم به خودكشی می گیرد.

رابرت زمه كیس: ما طبق فیلمنامه باید پایان فیلم را در جایی به نام نوادا كه پایگاه آزمایش های هسته ای بود، فیلمبرداری می كردیم. همان طور كه در فیلم می بینیم مارتی ماشین زمان را به بیابان می برد و دكتر براون با اتصال وسیله ای به ماشین با تولید انرژی باعث انفجار شده و ماشین زمان به سال 1985 سفر می كند.

باب گیل: ما نظرمان بر این بود كه این ماشین نیروی خود را از طریق پلوتونیوم تامین كند و به این فكر افتادیم كه دكتر امت براون یكی از افرادی است كه در پروژه منهتن شركت داشته و در انجام آزمایش های هسته ای حرف اول را می زند.

در نتیجه ما یك شهرك مجازی در بیابان ساختیم و در فیلم می بینید كه چطور منفجر می شود.

باب گیل: در جایی از فیلم می بینیم زمانی كه مارتی متوجه می شود قطاری با شدت به سمت او در حال حركت است دست به فرار می زند. اما متاسفانه به مانعی كه در مقابلش بود برخورد می كند.

رابرت زمه كیس: باید بگویم یكی از عوامل موفقیت این فیلم این است كه درست است كه در صحنه هایی از فیلم، بیننده عصبی می شود و حرصش درمی آید ولی تمامش در قالب طنز انجام شده. البته ناگفته نماند كه ما یكسری از صحنه های ترسناك این فیلم را بازسازی كردیم تا بیننده هنگام دیدن آن احساس راحتی و آسودگی كند.

-درباره نحوه ساخت فیلم برایمان بگویید.

رابرت زمه كیس: زمانی كه من و باب به فكر ساخت چنین فیلمی افتادیم، داشتیم بدترین شرایط را سپری می كردیم. چون دو تا از فیلم هایمان به نام های «I wanna hold your hand» و «used cars» كه تهیه كنندگی هر دو آن را استیون بر عهده داشت، با وجود زحمت های زیادی كه برای ساخت آن كشیده بودیم، كمپانی آن را جزء 10 فیلم برتر تولیدی خود در سال قرار نداده بود و در نتیجه ما هیچ گونه شانسی برای ساخت «بازگشت به آینده» نداشتیم.

باب گیل: آنها 40 بار با خواسته ما مبنی بر قرار دادن فیلم در لیست 10 فیلم برتر مخالفت كردند و دلیل شان هم این بود كه با توجه به موضوع مسخره فیلم، قرار نیست استقبال چندانی از آن بشود. پس لزومی برای معرفی كردن آن وجود ندارد و البته خیلی زود خلاف این مطلب به آنها ثابت شد.

رابرت زمه كیس: استیون اولین فردی بود كه متن فیلمنامه «Romancing The Stone» را خواند و خیلی از موضوع آن خوشش آمد ولی تمام نگرانی من از این بود كه با توجه به مخالفتی كه كمپانی از دو فیلم قبلی كرده بود و استیون تهیه كنندگی آن را بر عهده داشت، اگر قرار باشد تهیه كنندگی این فیلم را هم به او واگذار كنم، قطعاً با آنها دچار مشكل خواهد شد و از كار بركنار می شود. برای همین سه سال از ساخت فیلم دست كشیدم تا آب ها از آسیاب بیفتد و بعد از سه سال فیلم «Romancing The Stone» (قصه عاشقانه سنگ) را ساختم و خوشبختانه از آن استقبال شد و حالابا این موفقیت دیگر با خیال راحت به فكر ساخت «بازگشت به آینده» افتادیم. در بین ما استیون تنها كسی بود كه خیلی مشتاق به فیلم بود و از موفق شدن آن اطمینان كامل داشت.

استیون اسپیلبرگ: همین انرژی مثبت من باعث شد بچه های دست اندركار دوباره با اشتیاق به كارشان بازگردند. من به آنها این اطمینان را دادم كه امكان شكست ما وجود ندارد. ما آن مقدار بودجه برای ساخت فیلم را تهیه كردیم و آن را در اختیار بچه های دست اندركار قرار دادیم.

رابرت زمه كیس: سید شاینبرگ (رئیس كمپانی) قبول كرد كه ما را در ساخت فیلم یاری كند. او زمانی كه فیلمنامه را خواند از سه جای آن ایراد گرفت؛ اول اینكه ما نباید در فیلم از عنوان «پروفسور» استفاده می كردیم چون این یك لغت قدیمی و از رده خارج شده است و بهتر است از لغت «دكتر» استفاده شود. دوم اینكه در متن فیلمنامه همراه دكتر براون یك شامپانزه بود چون دكتر به خوش یمن بودن آن اعتقاد داشت و هرجا می رفت آن را با خودش می برد. سید گفت حتماً باید شامپانزه حذف شود چون هیچ كس از حضور چنین حیوانی در فیلم احساس لذت نمی كند.

باب گیل: او گفت تاكنون در هر فیلمی كه شامپانزه حضور داشته استقبال خوبی از آن فیلم نشده و من از او پرسیدم چطور در فیلم «هر راهی به شكست منجر میشه اما تو همه راه ها موفقی» مردم برای دیدنش در سینماها صف كشیده بودند و او در پاسخ گفت در آن فیلم از اورانگوتان استفاده شده بود نه شامپانزه.

رابرت زمه كیس: و سومین ایراد او از عنوان فیلم بود ولی ما سفت و سخت روی حرف مان ایستادیم و حاضر به تغییر عنوان فیلم نشدیم. بعد از اینكه این فیلم در ساختش موفق شد در جشنی كه به همین مناسبت برپا شده بود سید را دیدم و به او گفتم دیدی از فیلم مان چه استقبالی شد و او در جواب گفت: مثل اینكه اصلاح كاری های اساسی اش را من انجام داده بودم مگه نه؟

باب گیل: عنوانی كه او برای فیلم انتخاب كرده بود «فضانوردی از پلوتون» بود ولی با توجه به طنز بودن فیلم، این عنوان اصلاً مناسب آن نبود. تمام افراد در كمپانی از عنوان «بازگشت به آینده» استقبال كردند غیر از سید. بنابراین به سراغ استیون رفتم و گفتم: استیون حالاچه كار كنیم؟ او واقعاً قصد دارد عنوان فیلم را عوض كند. استیون نامه ای برای شاینبرگ نوشت كه مضمون آن این گونه بود: سید عزیز از این عنوان خنده داری كه برای فیلم ما انتخاب كرده ای واقعاً ازت ممنونم چون وقتی یاد آن می افتیم از خنده روده بر می شویم. استیون می دانست كه تنها از راه شوخی می تواند مخالفتش را با او ابراز كند. و این گونه شد كه عنوان «فضانوردی از پلوتون»، حذف شد.

-چگونه توانستید فردی را كه قرار بود شخصیت مارتی را بازی كند، پیدا كنید؟

استیون اسپیلبرگ: ما ابتدا به سراغ مایكل جی فاكس رفتیم تا این نقش را ایفا كند ولی چون او در فیلم «Family Ties» (رابطه خانوادگی) مشغول به بازی بود، حاضر به همكاری با ما نشد.

رابرت زمه كیس: به یاد دارم كه كمپانی به من اخطار داده بود هرچه سریع تر فردی را كه قرار است نقش مارتی را ایفا كند پیدا كنم، چون این فیلم باید تا آخر ماه مه آماده اكران می شد. خب مایكل كه تا اوایل ماه مارس مشغول بازی در فیلم دیگری بود، بنابراین خود كمپانی فردی به نام سوفی را برای این نقش انتخاب كرد.

باب گیل: آن روزها، روزهای خیلی سختی بود. ما در به در دنبال بچه ای بودیم كه بتواند در فیلم ما بازی كند، بنابراین از یكسری بچه ها شروع به گرفتن تست بازیگری كردیم. همه بچه ها رد شدند غیر از توماس هاول و اریك استولز كه دو نفر پایانی بودند. توماس هاول كه تست بازیگری اش افتضاح بود اما سید از بازی اریك استولز خوشش آمد و آن را انتخاب كرد.

استیون اسپیلبرگ: به یاد دارم باب شش هفته تمام به دنبال یك مدیر فیلمبرداری درست و حسابی می گشت چونی وقتی من تنها 45 دقیقه از فیلم را دیدم، متوجه شدم فیلم واقعاً نیاز به یك فیلمبردار حرفه ای داشت.

رابرت زمه كیس: واقعاً بازی اریك فوق العاده بود و جای هیچ گونه ایرادی نداشت. او واقعاً در بازیگری نابغه بود. اصلاً فكرش را هم نمی كردیم كه او چنین استعدادی را در این زمینه داشته باشد و اعتراف می كنم كه او واقعاً لیاقت بازی كردن در فیلم های آنچنانی را داشت و اگر می خواست در فیلم ما بازی كند واقعاً استعداد شخصی اش زیر سوال می رفت. بنابراین از همان ابتدا نظرم را مبنی بر بازی نكردن وی در فیلم اعلام كردم و خودم را كنار كشیدم و ریش و قیچی را دست سایرین سپردم.

استیون اسپیلبرگ: زمانی كه ما همچنان به انتخاب شخصیت های فیلم طبق نظر و سلیقه خودمان پافشاری كردیم، سید با كمال خونسردی گفت: آیا فكر می كنید خودتان می توانید از عهده اش بربیایید؟ و ما همه یك صدا گفتیم بله.

رابرت زمه كیس: در اینجا تصمیم گیری با استیون بود. شما حساب كنید اصلاً در كل تاریخ فیلمسازی سابقه نداشته بعد از اینكه تهیه كننده ای در كار خودش به موفقیت می رسد به همان كارگردانی كه تا دیروز با او همكاری می كرد و از ایده هایش استفاده می كرد پشت كند. حالادیگر بر عهده استیون بود كه آیا همین كار را با من بكند یا نه؟

استیون اسپیلبرگ: من در این زمینه از دوستم گری دیوید گلدبرگ كمك گرفتم. او خلق كننده فیلم «Family Ties» (رابطه خانوادگی) بود. زمانی كه من موضوع را برای او توضیح دادم و او فهمید ما در چه مضیقه ای قرارگرفته ایم، پیشنهادی به ما داد كه حسابی خیال ما را آسوده كرد و آن این بود كه قرار شد به رغم سختی های موجود، مایكل جی فاكس همزمان در هر دو فیلم ایفای نقش كند. در نتیجه اریك حذف شد.

- سخت ترین بخش كار كدام قسمت بود؟

رابرت زمه كیس: چون مایكل در هر دو فیلم همزمان مشغول به فعالیت بود و بیشتر فیلمبرداری ما در شب انجام می شد و ما در این مدت اصلاً نور خورشید را درست و حسابی نمی دیدیم، برای همین مایكل با این شرایط اصلاً فرصت استراحت پیدا نمی كرد.

باب گیل: از جمله سختی های دیگر در طول ساخت این فیلم، طراحی مربوط به میز شام بود و همان طور كه گفته شد قسمت اعظم فیلمبرداری در شب انجام می شد و ما با تمام شخصیت های فیلم در طول شب مشغول تمرین بودیم و از طرفی هم چون مایكل در هر دو فیلم همزمان مشغول فعالیت بود برخی از روزها كه برای استراحت می رفت مجبور بودیم بسیاری از كارها را به جای مایكل انجام دهیم.

رابرت زمه كیس: زمانی كه همه چیز برای یك شروع خوب آماده است و می بینی كه كارها دارد به خوبی پیش می رود، ناگهان حین كار مشكلی پیش می آید به گونه ای كه پیشرفت كار را دچار اخلال می كند، احساس خیلی بدی به تو دست می دهد.

استیون اسپیلبرگ: من برای بهتر فیلمبرداری كردن از صحنه های فیلم، به كارگردانان دیگر هم سر می زدم و نحوه كار آنها را می دیدم ولی وقت زیادی را صرف این كار نكردم چون به نظرم از نزدیك دیدن نحوه فیلمبرداری كارگردانان، كار خسته كننده ای است و بهترین مكان برای این كار همان سینماست.

رابرت زمه كیس: یكی از افرادی كه ما با او حین كار دچار مشكل شدیم «كریسپین گلوور» بود. ما قرارمان بر این بود كه به ازای هر دقیقه اجرای نقشش در فیلم 50 سنت بگیرد. ولی او زمانی كه این مقدار مبلغ را بستند، عصبانی شد و گفت كم است. حتی در یكی از صحنه های فیلم كه مشغول نوشتن مطلبی است، شدت عصبانیت وی كاملاً آشكار است كه چشمانش خون افتاده و صورتش ورم كرده و دست هایش را لای موهایش كرده و دارد آنها را می كشد. زمانی كه ما برایش توضیح دادیم كه این صحنه اصلاً با صحنه قبلی وی مطابقت ندارد، در جواب گفت: «همینه كه هست می خواین بخواین، نمی خواین هم نخواین.»

باب گیل: با اینكه طی ساخت فیلم خیلی سختی كشیدیم ولی خوب توانستیم از پس آن برآییم. طوری كه 80 درصد از بچه های دست اندركار دنبال نتیجه كار بودند كه ببینند چطور می شود.

- نتیجه كارتان چگونه بود؟

رابرت زمه كیس: ما دو بار عكس العمل مردم را درباره فیلم زیر نظر گرفتیم، یك بار زمانی بود كه این فیلم برای اولین بار در سن جونز، شهری در قسمت غربی كالیفرنیا به اكران درآمد. خیلی از بیننده ها فقط به خاطر حضور مایكل جی فاكس و كریستوفر لوید در فیلم به دیدن آن رفته بودند و تنها چیزی كه از موضوع فیلم می دانستند این بود كه دكتر براون برای امتحان، اشتاین را داخل ماشین زمان می گذارد و او ناگهان ناپدید می شود.

استیون اسپیلبرگ: من این فیلم را برای اولین بار در بین بینندگان در سینما دیدم تا عكس العمل آنها را مشاهده كنم. البته پیش از این هم من در بین مردم فیلم هایی را دیده بودم كه نمونه اش ئی تی بود كه عكس العمل مردم به این فیلم نشان می داد خیلی از آن خوش شان آمده طوری كه در هر سكانس از فیلم دست به تعریف و تشویق می زدند. و قابل ذكر است كه مردم بعد از دیدن «بازگشت به آینده» خیلی از آن ابراز رضایت كردند و در كل استقبال خیلی خوبی از این فیلم شد.

رابرت زمه كیس: وقتی فیلمی دچار بحران می شود، آدم توی دردسر می افتد چون دیگر كمپانی آن طور كه باید و شاید از فیلمت استقبال نمی كند و تازه اگر هم بخواهد نگاهی به آن بیندازد هزار جور منت سر آدم می گذارد.

باب گیل: ما این گونه پیش بینی كرده بودیم كه تا اواسط ماه آگوست فیلم را آماده كنیم ولی متاسفانه چون نتوانستیم ساخت جلوه های ویژه مربوط به فیلم را به پایان برسانیم تنها توانستیم یك نسخه سیاه و سفید از فیلم را آماده كنیم.

رابرت زمه كیس: تنها اخطاریه ای كه ما از طرف سید شنیدیم این بود كه ساخت فیلم باید در تاریخ مقرر به پایان برسد. خب هیچ كاری از دست مان برنمی آمد مگر اینكه زمان متوقف می شد.

باب گیل: البته ناگفته نماند كه سید هزینه كل ساخت فیلم را تقبل كرد.

رابرت زمه كیس: خیلی روزهای سختی بود همه ما شبانه روز داشتیم كار می كردیم كه فیلم را سر تاریخ مقرر آماده كنیم. فشار خون همه ما به علت استرس كار بالارفته بود. خلاصه هر طور كه بود در عرض چهار هفته ساخت فیلم را به اتمام رساندیم، طوری كه اواخر ماه آوریل، اوایل ماه مه فیلم آماده اكران شد.

باب گیل: ابتدا قرار شد این فیلم در تالار هیچكاك كه به تازگی ساخته شده بود به نمایش دربیاید. می توانم به جرات بگویم كه این بدترین مكانی بود كه برای نمایش این فیلم انتخاب شده بود. بعد از اتمام فیلم، زمانی كه تمام چراغ های تالار روشن شد همه ما یك صدا گفتیم: جایی بهتر از اینجا برای نشان دادن فیلم نبود؟ و در همین حال سید از جایش برخاست و گفت: لیاقت فیلم شما بیشتر از این نیست.

رابرت زمه كیس: شما حساب كنید بعد از آن همه دوندگی و تلاشی كه برای ساخت فیلم مان كرده بودیم و هزینه هایی كه صرف تبلیغ روی بیلبوردها شده بود، با شنیدن این جمله چه حالی به همه ما دست داد و خستگی تمام كار روی دوش ما ماند و دیگر هیچ شور و اشتیاقی برای ساخت فیلم بعدی مان كه نام آن «مكس دیوانه» بود، نداشتیم. البته ناگفته نماند كه بعد از اكران فیلم، چنان استقبال خوبی از آن شد كه سه ماه تمام كل تابستان نمایش این فیلم بر روی سینماها ادامه پیدا كرد و می بینیم كه هنوز هم این فیلم تازه بودن خودش را حفظ كرده است.

باب گیل: البته افرادی هم بودند كه از فیلم ما خوش شان نیامده بود. فردی به نام دیدید شیهان كه در یكی از كانال های تلویزیون لس آنجلس به نقد ادبی فیلم ها می پرداخت، یك شب در یكی از برنامه های تلویزیونی اش دست به انتقاد از فیلم ما زد و تا آن جایی كه می توانست از آن ایراد گرفت طوری كه این كار وی با انتقاد شدید مردم روبه رو شد و خطاب به او گفتند دیدید تو دیوانه ای، برو یك بار دیگر این فیلم را ببین و بعد این طوری درباره اش قضاوت كن. خلاصه مردم هرچه دل شان می خواست به او گفتند و جوری شد كه او با این نقد ادبی اش حسابی خودش را زیر سوال برد.

مترجم: نسیم نیكفرد

منبع: روزنامه شرق ، شماره 1100 به تاریخ 9/8/89