نقد و بررسی فیلم Life of a King (زندگی یک پادشاه)

کارگردان : Jake Goldberger

نویسندگان : Jake Goldberger, David Scott

بازیگران : Cuba Gooding Jr., Dennis Haysbert, LisaGay Hamilton

خلاصه داستان : این فیلم الهام گرفته از زندگی واقعی "یوجین براون"، یک زندانی سابق اهل واشتنگن در دهۀ 1990 است، که باشگاه شطرنجی برای نوجوانان در معرض خطر تأسیس می‌کند ...

منتقد: مایکل او سالیوان (واشنگتن پست) -امتیاز ۷.۵ از ۱۰ (۳ از ۴)

در ملودرام شطرنج‌محور «زندگی یک پادشاه» چیزی فراتر از بازی تختهای مطرح است. این فیلم الهام گرفته از زندگی واقعی "یوجین براون"، یک زندانی سابق اهل واشتنگن در دهۀ 1990 است، که باشگاه شطرنجی برای نوجوانان در معرض خطر تأسیس می‌کند و با ظرافت و حداقل سانتیمانتالیسم حاوی دو پیام تأثیرگذار است: قبل از عمل فکر کن و آخر بازی را پیشبینی کن.

به ویژه "کوبا گودینگ جونیور" برای نقش شخصیت اصلی فیلم مناسب است. نگاه نگران دائمی که از زمان بازی معروف خود در فیلم «Boyz n the Hood» (1991) در پیشانی چروکیدهاش دارد به خوبی در اینجا به او کمک کرده است. او نقش شخصیتی را بازی میکند که نه تنها در تلاش است در راه راست قدم بگذارد و با فرزند جداشدۀ خود دوباره ارتباط برقرار کند (فرزندی که در زندان است) بلکه میخواهد هدفی والا در زندگی بیابد.

اما بازی گودینگ ساختگی نیست. او توانایی اخلاقی بیپروای مَردی را به تصویر میکشد که چیزی برای از دست دادن ندارد و چیزهای زیادی می‌خواهد بدست آورد؛ به ویژه وقتی در مقابل یکی از همکاران خلافکار سابق خود (با بازی ریچارد تی.جونز) می‌ایستد، که در تلاش است او را وسوسه کند به زندگی و عاداتی که از آن فراری است بازگردد.

گرچه این فیلم عمدتاً داستان یوجین است به بچهای به نام طاهیم (با بازی مالکُم اِم. مِیز) نیز میپردازد. طاهیم فردی باهوش اما دارای مشکلات زیاد است. نخستین بار وقتی با او روبرو میشویم که مدیر مدرسه از یوجین (اندکی پس از کار به عنوان سرایدار دبیرستان) میخواهد به صورت اضطراری وظیفۀ نظارت بر کلاس بازپروری را برعهده بگیرد. ظرف مدت اندکی کلاس بازپروری تبدیل به باشگاه شطرنج واقعی برای جمع شدن طاهیم و چند بزهکار نوجوان میشود.

یوجین (و فیلمسازان) از بازی شطرنج که از استاد خود در زندان (با بازی دِنیس هِیزبِرت) یاد گرفته است دربارۀ قواعد، پشتکار و تمرکز حواس درس زندگی میگیرد و «زندگی یک پادشاه» در بیان این درسها بسیار مشتاق است.

طاهیم همانطور که مشخص میشود نابغهای در بازی شطرنج است، اما هنوز باید نحوۀ استفاده از محاسن استعاری شطرنج را در زندگی واقعی یاد بگیرد. کارگردان فیلم (جِیک گُلدبِرگِر) که با همکاری "دیوید اسکات" و "دَن وِتزِل" فیلمنامه را نوشته است بدون پرداختن افراطی به شطرنج از این بازی همچون تمثیل استفاده میکند. فیلم با وجود موضوع سنگینش سرراست است.

مالکُم اِم. مِیز در نخستین فیلم بلندش در نقش طاهیم حضوری قوی و تفکر برانگیز دارد. شخصیت طاهیم همانند یوجین با شیاطینی در کشمکش است. بهترین دوستش، کِلیفتون (با بازی کارلتون بِرد)، یک موادفروش خردهپا است و مادرش (با بازی پائولا جای پارکِر) معتادی است که دوستپسری بدرفتار دارد.

هرچه یوجین بیشتر نقش پدر طاهیم را به خود میگیرد، باشگاه در عمل بیشتر نقش خانۀ دوم طاهیم را بازی می‌کند. باشگاه از مدرسه به خانهای متزلزل منتقل میشود که به علت مجاورتش با منطقۀ آناکوستیا نام باشگاه شطرنج میز بزرگ به خود میگیرد ^[1] (تماشگران خارج از واشنگتن اغلب این ارجاع را درک نمیکنند چون این کنایه در فیلم هرگز توضیح داده نمیشود).

در کل «زندگی یک پادشاه» در مسیری نسبتاً آشنا گام بر میدارد. ترقی طاهیم در مقام بازیکن شطرنج همانند سرگذشت افراد حاشیه‌ای در دستهای از دیگر فیلم های ورزشی است. اما مرگ تراژیک یکی از شخصیت ها به خوبی نشان میدهد که این فیلم همانقدر که قصهای دربارۀ پیروزی است دربارۀ بقاء نیز هست.

روایت فیلم در بخشهایی خیلی کم و با بی میلی به جزئیات ریز داستانی میپردازد. برای مثال چطور یوجین قادر است پول تبدیل مکان به باشگاه شطرنج را جور کند؟ و تحولی که در مادر طاهیم رخ میدهد و بدون توضیح از کسی که مانع شطرنج پسرش می‌شود به حامی مشتاق او تبدیل میشود، مانند یک معجزه است.

علارقم وجود این گسستها، این فیلم داستانی تأثیرگذار و حتی دلگرمکننده از تعهد مردی به آموزش این نکته است که رعایت قواعد بازی مهمتر از بردن است.

--------------------------------------

[1]: نشان تاریخی به نام بزرگترین میز جهان در منطقۀ آناستوکیا شهر واشنگتن وجود دارد.

منبع: سایت نقد فارسی

مترجم: محمدرضا سیلاوی