نقد و بررسی 2014: Still the Water (آب ساکن)

کارگردان : Naomi Kawase

نویسنده : Naomi Kawase

بازیگران : Miyuki Matsuda, Jun Murakami, Nijirô Murakami

خلاصه داستان : در جزیره استوایی آمامی، کماکان آداب و رسوم احترام به طبیعت بر قوه خود باقی است. کایتو در یک شب ماه کامل در حین مراسم پایکوبی جسد یک مرد را در آب پیدا می‌کند ...

منتقد: پیتر برادشاو (گاردین)-امتیاز ۶.۰ از ۱۰ (۳ از ۵)

در «آب ساکن» لطافتی آرام و التیام بخش بر آمده از آموزه ذِن نهفته است. «Futatsume No Mado» [به معنای دو پنجره] یا همان «آب ساکن» اثر نائومی کاواسه از شرکت کنندگان در بخش مسابقه کن امسال است، که داستان در جزیره‌ای به نام آمامی در جنوب ژاپن می‌گذرد.

این فیلم همانند دیگر فیلمهای کاواسه فضای روحانی مرموزی به نمایش می‌گذارد؛ همانند «جنگل سوگوار/The Mourning Forrest» اثر پیشین او در سال ۲۰۰۷، که اعتقادی راسخ بر این داشت که طبیعت نیرویی التیام بخش و رهایی بخش در تسکین دادن به دردهای دنیایی انسانها دارد. همچنان که یکی از شخصیت‌ها عنوان می‌کند: "باید در قبال طبیعت رفتاری متواضعانه پیشه کرد؛ مقاومت در برابر طبیعت بی معنی است." ما از همبستگیِ بی پایان طبیعت به درکی از طبیعت محدود کالبدهای خود می‌رسیم. فیلم کاواسه در برخی لحظات بسیار زیبا و تاثیر گذار است؛ اما نمی‌توان به سادگی از کنار تصنعی بودن و تظاهر خودآگاهانه‌اش گذشت.

این فیلم واقعه‌ای دردناک و احساسی را در کنار احساسات و غم‌های روزانه قرار می‌دهد. کیوکو (با بازی جون یوشیناگا) یک دختر ۱۶ ساله با استعداد و با اعتماد به نفس است که به مرور عاشق کایتو (با بازی نیجیرو موراکامی) پسر خجالتی و گرفته همسایه می‌شود. پدر و مادر کایتو از یکدیگر جدا شده اند. پدرش در کار خالکوبی است و در توکیو زندگی می‌کند و مادرش در رستوران کار می‌کند. اما کیوکو با چیزی به مراتب دردناک تر دست و پنجه نرم می‌کند: مادرش زنی زیبا و ناخوش احوال است و در شرف مرگ قرار دارد. احتمالا دلیل بیماری و مرگش سرطان باشد، اما این فیلم قدری بیش از حد ماورائی است و علت دقیق بیماری و روش علاج آن یا عوارض و پیادمهای جسمانی ناشی از این بیماری را مشخص نمی‌کند.

به این وضعیت اسف بار اتفاقی تکان دهنده اضافه می‌شود: آب جسد یک مرد را به ساحل می‌آورد. بر خلاف عنوان فیلم آب فرسنگها از ساکن بودن دور است و طوفانهای استوایی و جریانهای کُشنده در آن موج می‌زند. از شواهد پیداست که مردی که جسدش پیدا شده است ارتباطی به مادر کایتو دارد. فهمیدن این موضوع کایتو را به بازبینی در رابطه‌اش با پدر و مادرش و همچنین با کیوکو وادار می‌کند. کیوکویی که نمی‌تواند درک کند چرا کایتو تا این حد گوشه‌گیر است و از ابراز عشق به او شانه خالی می‌کند.

موسیقی ممتاز، فراگیر و ملموس کاواسه این شخصیت‌ها و مشکلاتشان را در بر گرفته است. دنیای زیر آب – همانند دنیای بیرون آب – رمزآلود و شگفت انگیز است. در یک صحنه عجیب و به نظر سورئال می‌بینیم کیوکوی غیر قابل کنترل با لباسهای مدرسه در آبهای عمیق شنا می‌کند، اما وقتی متوجه می‌شویم که این صحنه در واقع یک رؤیا نبوده است، تا حدودی غیر طبیعی و غیر قابل باور می‌نماید.

در دو نمای نزدیک جداگانه به صورت واضح می‌بینیم که دو بُز سر بریده می‌شوند. خیلی سخت می‌شود در مورد این دو صحنه و ارتباطشان اظهار نظر کرد و هدف از آوردن آنها را درک کرد. شاید همه‌ی اینها بخشی از طبیعت و رسم زندگی در این جزیره باشد؛ اما تعداد زیادی از حاضران در سالن سینما در این دو صحنه چشمانشان را گرفتند و تمشاچیان شاید از خود بپرسند چرا این مخلوقات زبان بسته در این طبیعت بی آزار و آرام به حال خود گذاشته نشده اند؟

از همه اینها که بگذریم، «آب ساکن» آرمانگرا است و حسی آرام بخش در خود دارد. متانت و سخاوت روحی خانم کاواسه کماکان ویژگی‌هایی ارزشمند در سینما به شمار می‌روند.

منبع: سایت نقد فارسی